Sinds de oprichting van St. Willibrordus in 1919 is het doel van deze in Wassenaar gevestigde woningbouwvereniging hetzelfde gebleven: betaalbare, duurzame woningen aanbieden aan mensen met een beperkt inkomen. De uitdagingen die dat met zich meebrengt zijn in de loop van de jaren wel drastisch veranderd. Marc Fischer, directeur-bestuurder, vertelt hoe de woning- en klimaatcrisis en de veranderende doelgroepen van invloed zijn op de volkshuisvesting en hoe St. Willibrordus daarop inspeelt. Marc: “We moeten anders gaan kijken naar de invulling van de woningopgave en de stroperigheid van het proces doorbreken.”
De woningopgave wordt groter door de vergrijzing, de groei in eenpersoonshuishoudens en de groei van bijzondere doelgroepen. In regio Haaglanden, waar Wassenaar onder valt, is de woningnood relatief het grootste van de Randstad. De gemiddelde wachttijd is acht jaar en loopt op. Toch heeft St. Willibrordus in de afgelopen jaren nagenoeg alleen geïnvesteerd in die andere grote opgave die voorligt: het verduurzamen van het bestaande woningbezit. Marc: “We werken primair voor de woningmarkt in Wassenaar. Deze gemeente is behoudend in haar volkshuisvestelijke ambities. De groene omgeving krijgt een prominente plek waardoor de mogelijkheden voor nieuwbouw beperkt zijn. Vanaf 2016 hebben we maximaal geïnvesteerd in ons woningbezit en daarmee doelbewust verduurzaamd en waar mogelijk verdicht.”
Emissieloos renoveren
Die wendbaarheid en goede samenwerking zijn hard nodig nu de stikstofeisen en de flora- en faunaregels steeds strenger worden. In 2024 start Heembouw met het laatste grote renovatieproject voor St. Willibrordus, dat door gewijzigde wetgeving emissieloos uitgevoerd moet worden. Marc: “Ik vind het verwonderlijk dat bij renovatieprojecten de stikstoofuitstoot van de bouwwerkzaamheden niet gesaldeerd mag worden met de stikstofbesparing die de verduurzaming oplevert. Bij sloop-nieuwbouwprojecten mag dat wel. De meerkosten die hierdoor ontstaan, staan gelijk aan het verduurzamen van twee woningen. Bij een gelijkblijvend budget gaat dit ten koste van het verduurzamingstempo.” Ook de regels in de flora- en faunawet kunnen in de praktijk tot grote gevolgen leiden. Marc: “In een van de te verduurzamen straten is een bijzondere vleermuis aangetroffen. Hoe leg je dan uit dat van de tachtig woningen in de buurt zeven woningen niet verduurzaamd mogen worden omdat de verblijfplaats van vleermuizen niet verstoord mag worden? Voor nu is het wat het is en werken we met Heembouw aan oplossingen voor deze uitdagingen.”
Stroperig proces
Ondertussen blijft St. Willibrordus ook in gesprek met de gemeente over nieuwbouwmogelijkheden. Hierin wordt opgetrokken met collega-corporaties in Wassenaar en in de regio. Een stap voorwaarts is de ondertekening van de woningdeal in de regio Haaglanden door alle gemeenten en woningcorporaties. Marc: “De urgentie wordt ook voor de gemeente Wassenaar steeds groter. Zo ontstaat er meer ruimte voor concretere woningbouwprogrammering. We zullen daarnaast anders moeten gaan kijken naar de invulling van de woningopgave. Binnen de regio Haaglanden zijn we bijvoorbeeld bezig met de Bouwstroom Haaglanden: twee woningbouwconcepten die snel realiseerbaar en kostenefficiënt zijn (conceptueel bouwen). Flexwonen is een ander concept dat vrij eenvoudig en snel is in te zetten. We merken dat de gemeente hier langzaamaan voor openstaat.” Alles overziend concludeert Marc dat het vergroten en het verduurzamen van het sociale woningaanbod stroperig verloopt door onnodig lange vergunningstrajecten, door wet- en regelgeving zoals de stikstof- en flora- en faunawetten en door de stijgende investeringen. Marc: “De investeringen die gevraagd worden, zijn hoger dan de teruggave van de verhuurdersheffing. Dat is de situatie waarmee we nu te maken hebben. Maar, ik ben een positief ingesteld mens en houd van een uitdaging. Ik verwacht dat voortschrijdend inzicht ons wel weer wat bezinning brengt.”
“Ik vind het verwonderlijk dat bij renovatieprojecten de stikstoofuitstoot van de bouwwerkzaamheden niet gesaldeerd mag worden”